DE TAFEL VAN W TOESPRAAK - Wageningen 25 mei 2011

Staande op een 18 meter lange eettafel aan boord van de heen - en - weer varende pont van het Lexkesveer bij Wageningen, temidden van welgemutste disgenoten en perplexe passanten, heb ik op woensdagavond 25 mei 2011 op verzoek van de organisatie een toespraak gehouden over wat er allemaal beter kan in Wageningen en omgeving, en dat het uit moet zijn met achteroverleunen in huis, op straat, op school en kantoor en gemeente. Aan het eind van mijn rede hebben alle 60 dinergasten driemaal kort en krachtig "Vooruit!" geroepen. Het was een gedenkwaardige editie van de Tafel van W, een initiatief van de kunstenaar Robbert Kamphuis, met een jazzgroep, een fanfare, een kok en een mooie juffrouw die met het menubord over de tafel paradeerde. Dat allemaal op een varende pont. Met mijn partner Anneke Rot speelde ik ook nog enkele zeemansliederen waarin het slecht afloopt, dus Muzemakers VOF was weer volop actief. En weet je wie stralend de microfoon voor onze neus hield toen we aan het spelen waren? De burgemeester van Wageningen Geert van Rumund himself! Als dat geen fantastisch evenement was dan weet ik het niet. Hieronder mijn speech. De foto's zijn, voorzover mij bekend, genomen door de organisatie. Van dit evenement heeft de tekenaar Henk van Ruitenbeek zoals gebruikelijk later een manifest gemaakt dat door Robbert Kamphuis zwijgend maar met een veelzeggende blik aan de burgemeester is overhandigd.

De waarheid op een veerboot
Laurens van der Zee, Tafel van W, 25 mei 2011 aan boord van het Lexkesveer

Beste disgenoten, de initiatiefnemer van de Tafel van W, Robbert Kamphuis, heeft mij gevraagd om in één minuut Wageningen en wijde omgeving de waarheid te zeggen. Er zijn verscheidene redenen waarom ik daar niet aan begin. In de eerste plaats heb ik daar natuurlijk meer dan een minuut voor nodig. Een belangrijker reden is de les die mijn opa mij ooit heeft geleerd: altijd de waarheid spreken behalve in een locatie zonder nooduitgang. Een derde reden is dat ik daar de figuur niet naar ben. Robbert ook niet en daarom heeft hij mij naar voren geschoven. Ik weet dat hij een gevoelige natuur is en een idealist, waardoor hij dagelijks lijdt. Hij is bang dat hij, wanneer hij eenmaal begint te spreken, niet meer op kan houden en steeds meer over zijn toeren raakt, zelfs de dingen om zich heen begint te slopen – wat op een schip niet verstandig is - zodat tenslotte alleen aan een ronddrijvende schipperspet en bubbels in het water te zien is dat hier zojuist een persoon met een heftig gevoelsleven langs is gekomen.

Tot zover de inleiding. Dan nu toch maar de kastijding:
Geregeld gebeurt het dat ik handwringend door mijn huis loop, roepend “Wat is alles toch onvolkomen!”. Het menselijk tekort grijpt mij aan, het misverstand, het falen maar ook het achteroverleunen waar mensen mee weg komen in huis en op straat, op school, kantoor en bij de gemeente en andere organen. Landerigheid en wanpresteren kunnen trouwens net zo goed door onderbelasting als door overbelasting worden veroorzaakt, maar dit terzijde. Ik kan tientallen voorbeelden noemen, waarvan u de meeste vast ook wel herkent, maar ik noem er maar één, waarover ik in mijn column op cultuurinwageningen.nl ook geschreven hebt: Fietsers die vanuit Renkum of het Lexkesveer naar Wageningen willen, worden allemaal de Wageningse Berg op gestuurd en aan de andere kant er weer af, terwijl er een pracht van een route onderlangs en over de dijk is – een route die je vreemd genoeg wel krijgt als je naar Rhenen wilt, waarvoor je toch ook eerst langs Wageningen moet. Dit is al erg, maar het ergste is dat diverse mensen, onder wie ik, daar al jaren geleden brieven over hebben gestuurd: Naar de gemeente, de ANWB, de Fietserbond en noem maar op. Nooit kwam daar een antwoord op en nog steeds is er geen spat veranderd. Diverse mensen achter diverse bureau’s vinden dat kennelijk hun afdeling niet, en zijn nog te beroerd om die brieven even verder te geleiden of een reactie te sturen. Als dit en vele andere blijken van achteroverleunen me teveel worden grijp ik voor troost naar mijn brevier, vroeger was dat een dikke bijbel of een gebedenboek, nu is het een boekje zo klein als een speelkaart en met maar vijf bladzijden. Het is geschreven door George Parker* en als er één van mij professor in de Life Sciences in Wageningen mag worden is hij het. Uit de inspirerende dingen die hij zegt noem ik het volgende, vrij vertaald: “Er zijn twee basistypes van bewustzijn, de reactieve en de creatieve geest. Ze kijken naar dezelfde wereld maar ervaren hem totaal anders. [..] Een reactieve geest kijkt naar het leven en ziet feiten. Een creatieve geest kijkt naar het leven en ziet mogelijkheden”. Het zal duidelijk zijn dat we de creatieve geesten in Wageningen en omgeving moeten koesteren, zodat de mogelijkheden om er een betere stad van te maken verder worden onderzocht. En het minste wat we kunnen doen is wel om hier en nu, waar we met zestig man aan tafel zitten, af te spreken nooit meer middelmatigheid te accepteren en vooral zelf nooit meer achterover te leunen. Laten we dat bekrachtigen door nu vóórover te buigen en met z’n allen driemaal “Vooruit!” te roepen: ”VOORUIT!”, “VOORUIT!”, “VOORUIT!”. Ik dank u.

* De tekst vond ik als bijlage in zijn kaartspel “The Creation Game”.