Laurens van der Zee -- Dichter

In vervolg op mijn stegenproject tijdens Kunst Kijken Monnickendam, 2 en 3 oktober 2004, had ik van 4 april tot en met 1 mei 2005 een solo-expositie in de openbare bibliotheek van Monnickendam, waarop alle anagramborden en een fotoreportage te zien waren. Zoals elders op deze site is te lezen bij de installatie "Stegen", ging het om variaties op het bord "Geen fietsen plaatsen in de steeg" dat in de Gruttersteeg in deze stad hangt.

Wederom hielp Ricky Geurds me bij de inrichting van de expositie.
Bij de opening in de bibliotheek presenteerden Niek Smaal en ik het anagrammenboek dat we in de vorm van een staande bureau-agenda hadden gemaakt, waarvan je steeds een blaadje bovenlangs kunt omklappen. Ook de steegpanelen zijn bij De Houtpers van Niek gedrukt.

Berry Bijlsma, een van de bestuursleden van "Kunst kijken..." verzorgde een inleiding en de zanger Karel Bosman trad op met liedjes van onder meer de taalkunstenaar Willem Wilmink. Zelf heb ik natuurlijk ook het nodige geroepen.
Op deze pagina wat foto's van de expositie, de opening, en het anagrammenboek. Dit boek is vrijwel uitverkocht. Hieronder het Colofon en mijn inleiding, plus enkele voorbeelden van anagrammen die tijdens de publieksparticipatie in 2004 zijn gemaakt. Deze zijn in het boek te vinden. Tenslotte ook een van de gedichten die ik in 2004 op de steegmuren van Monnickendam heb geschilderd. Al die gedichten zijn opgenomen in een van mijn miniboekjes waarover elders op de site te lezen is, het betreft pakketje 37: "Stegen zijn de menselijke maat".

Colofon
"Geen fietsen plaatsen in de steeg: Tachtig anagrammen op een steegbord", is een co-productie van de Houtpers en Muzemakers VOF, beide te Wageningen.
Het is de neerslag van een expositie van anagrammen op het bord 'Geen fietsen plaatsen in de steeg' in de Gruttersteeg te Monnickendam, door Laurens van der Zee en Anneke Rot tijdens Kunst Kijken Monnickendam, 2 en 3 oktober 2004.
Grafische verzorging en printwerk door Sander Pinkse Boekproductie, Amsterdam. Het toegepaste lettertype is Interstate, net als het originele bord.
De omslag werd handgedrukt door Houtpers. Wageningen, maart 2005.

Inleiding
GEEN FIETSEN PLAATSEN IN DE STEEG : Tachtig anagrammen op een steegbord
Hoeveel regels liggen verscholen in de letters van een zin? Hoeveel woorden kan een woord nog meer zijn? Het kunstje van het anagram is eeuwenoud maar het verveelt nooit. Sterker nog: het is verslavend!
Op 2 en 3 oktober 2004 vond in Monnickendam de beeldende kunstroute Kunst Kijken Monnickendam plaats, met als centraal thema "Stegen". Als dichter werd ik door de organisatie uitgenodigd om in woord en geschrift met dit thema aan de gang te gaan. In de consistoriekamer van de Lutherse Kerk aan het Zuideinde las ik voor uit eigen werk en nog steeds dragen stegen als de Tonnesteeg en de Nieuwe Steeg de gedichten die ik voor deze gelegenheid heb gemaakt. Maar het klapstuk was wel de anagrammenverzameling die mijn partner Anneke Rot en ik (Muzemakers, Wageningen) met Scrabbleletters bij elkaar hebben gepuzzeld op een lelijk bord in een nieuwerwetse steeg, de Gruttersteeg.
"Deense sla is een patent tegengif" stond er, maar dan vermomd als "Geen fietsen plaatsen in de steeg". De ambachtelijk drukker Niek Smaal van de Houtpers te Wageningen drukte met houten letters de tientallen borden met variaties; de hele steeg hebben we er mee gevuld, met hulp van Ricky Geurds en Anneke Rot. Het publiek stroomde toe om nóg meer varianten te verzinnen. Daarvoor waren lettersets aanwezig, geschilderd op plankjes, op dominostenen, in bierdoppen. En er kwamen zowaar nog nieuwe anagrammen uit. De beste uit de publieksparticipatie en de 80 eerder gemaakte zijn in dit boekje verzameld. Het is zó gemaakt dat je verborgen wijsheden achter "Geen fietsen plaatsen..." rustig één voor één op je kunt laten inwerken. "En eens gaapt de liefste in stegen", bijvoorbeeld, is een waarschuwing die wij serieus moeten nemen. Ja, de wereld is vol goede raad. Als je er maar oog voor hebt!

Laurens van der Zee

PUBLIEKSPARTICIPATIE
De volgende anagrammen werden door het publiek toegevoegd aan de expositie van anagrammen op 'Geen fietsen plaatsen in de steeg' in de Gruttersteeg te Monnickendam, tijdens Kunst Kijken Monnickendam, 2 en 3 oktober 2004 (selectie):

De gasten stapelen enige fietsen. De lenige feestgasten pesten Ina.
De plaaggeesten fietsten ineens. Dief steelt negen Spaanse geiten
Een gans geeft stal ineens diepte. Enge engel piest naast de fietsen.
Enige feestdagen niets te slapen. Geef gids pas eten en sate in lente.
In die fles paste geen ene tangset. Sint giet geeneens de steelpan af.
Spaanse gids geeft lente een tien. Stef sleepte eng idee aan in stegen.
Stien gaf een geit stapels eenden. Ten einde gaf Ine Tessa tegenspel.

Voorbeeld van een van mijn gedichten op de steegmuren van Monnickendam:

STEGEN

Stegen zijn de menselijke maat.
Stegen zijn: Connectie.
Gewoon de smalste weg
van A naar B. Einfach!

Toch weet je nooit wie je zijn zult
aan het eind.